Friday 31 January 2014

Ydy Mynediad Agored yn Niweidio Gwerthiant Llyfrau?

Image: The Guardian
Un pryder cyffredin ynglyn â chyhoeddi llyfrau Mynediad Agored yw ei fod yn niweidio gwerthiant llyfrau, gyda darpar brynwyr yn dewis darllen deunydd am ddim ar-lein, yn hytrach na phrynu copi
o’r llyfr.
Mewn ymateb i’r pryder hwn, ym mis Hydref 2013 cyhoeddodd Sefydliad OAPEN astudiaeth ar effaith Mynediad Agored ar werthiant ysgrifau academaidd yn yr Iseldiroedd. Cefnogwyd y
prosiect gan Sefydliad Ymchwil Gwyddonol yr Iseldiroedd, ac fe’i cyflawnwyd ar y cyd â naw cyhoeddwyr academaidd.

Ni ddaeth adroddiad OAPEN-NL o hyd i unrhyw dystiolaeth bod Mynediad Agored yn effeithio ar
werthiant ysgrifau academaidd. Yn wir, roedd gwerthiant y llyfrau Mynediad Agored yn debyg
iawn i werthiant y llyfrau heb Fynediad Agored yng ngr?p rheoli’r arbrawf. Fodd bynnag, roedd
effaith glir o safblynt hygyrchedd ar-lein. Drwy ddarparu llyfrau ar-lein, dangosodd yr astudiaeth
bod cynydd 142% yn y llyfrau sy’n cael eu darganfod ar-lein drwy Google Books, ar gyfartaledd, a
bod defnydd o’r testun-llawn (o ran sawl gwaith y caiff tudalennau eu gweld ar Google Books) yn
cynyddu 209%. Ar gyfartaledd, denodd pob e-lyfr yn yr astudiaeth 144 o werthiannau o’i gymharu
â 2800 o lawrlwythiadau.

Mae’r adroddiad hefyd yn gwneud nifer o argymhellion ar gyfer gwahanol grwpiau, gan gynnwys
awduron, cyllidwyr, cyhoeddwyr a llyfrgelloedd, yngl?n â sut i wella Mynediad Agored ar gyfer
ysgrifau.

Mae adroddiad OAPEN-NL ar gael yn ei gyfanrwydd ar-lein.

Neil Waghorn
Steve Smith

No comments: