Canllawiau ar Fynediad Agored i Gyhoeddiadau Gwyddonol a Data Ymchwil yn Rhaglen Horizon 2020 yr Undeb Ewropeaidd

Canllawiau ar Fynediad Agored i Gyhoeddiadau Gwyddonol a Data Ymchwil yn Rhaglen Horizon 2020 yr Undeb Ewropeaidd

(Image: European Commission)

Ar 11 Rhagfyr 2013, Gwnaeth y Comisiwn Ewropeaidd gyhoeddi eu dogfen ganllaw ddiweddaraf ar Fynediad Agored i gyhoeddiadau gwyddonol a data ymchwil. Lluniwyd y Canllawiau hyn i 'roi cyd-destun ac eglurhad am y rheolau ar fynediad agored sy’n berthnasol i fuddiolwyr mewn prosiectau a gyllidir neu a gyllidir ar y cyd o dan Horizon 2020.' Diben Horizon 2020, rhaglen Ymchwil ac Arloesi fwyaf erioed yr UE gyda bron i €80 biliwn o gyllid ar gael (2014 i 2020), yw agor mynediad i ymchwil cyhoeddedig.

Yn ôl y canllaw, 'ni ddylid talu eto am unrhyw wybodaeth y talwyd amdani eisoes gan y pwrs cyhoeddus bob tro y caiff y wybodaeth ei chyrchu neu’i defnyddio, ac y dylai fod o fudd llawn i ddinasyddion a chwmnïau Ewropeaidd. Golyga hyn sicrhau bod gwybodaeth wyddonol a gyllidwyd gan arian cyhoeddus ar gael ar-lein, heb unrhyw gostau ychwanegol, i ddinasyddion, diwydiannau arloesol ac ymchwilwyr Ewropeaidd, wrth sicrhau cadwraeth tymor hir.'

Mae’r ddogfen yn disgrifio ac yn rhoi manylion am y fersiynau Gwyrdd ac Aur o ran Mynediad Agored, ond nid yw’n nodi y dylai’r data fod ar ffurf benodol o Fynediad Agored, dim ond ei fod yn agored.

Mae’r canllaw’n gosod y sail wleidyddol a chyfreithiol ar gyfer y rheolau am Fynediad Agored yn Horizon 2020, gan roi manylion am bolisïau UE amrywiol sy’n cyfateb i Horizon 2020, gan gynnwys Agenda Digidol Ewrop a pholisi’r Undeb Arloesi.

Mae’r ddogfen hefyd yn cynnwys canllaw ar y gorchymyn cyfreithiol y dylai gwaith a gyllidir gan brosiect Horizon 2020 fod â mynediad agored. Mae’n disgrifio’n glir y camau angenrheidiol i fodloni’r gofynion hyn. Mae’r canllaw hefyd yn cynnwys gwybodaeth am beilot data ymchwil agored a’r prosiectau dethol. Mae’r peilot yn rhedeg o 2014-5 ac mae’n ceisio 'gwella a chynyddu mynediad i’r data ymchwil a gynhyrchir gan y prosiectau a faint y caiff y data ymchwil hwn ei ailddefnyddio.' Bydd darganfyddiadau’r peilot yn helpu i ffurfio polisi data ymchwil y dyfodol. Yn ogystal â rhoi gwybodaeth am raddfa a chwmpas y peilot, mae’r canllaw hefyd yn rhoi dewisiadau i’r rhai sy’n dymuno tynnu’n ôl o’r peilot.

Mae’r canllawiau llawn ar gael ar-lein ar wefan y Comisiwn Ewropeaidd.

Neil Waghorn
Steve Smith